MENÜ

Fransız Savaş Mezarlığı ve Anıtı

Sesli Rehber

Seddülbahir Çıkarmasında General Hamilton’ın Lord Kitchener’e mesajı “Kolayca veren iki kere vermiş olur. Çok doğru bir atasözü! Gelibolu Yarımadası’nda bugün bir yeni asker, Akdeniz’deki beş gemiye bedel ya da Londra merkezdeki birliklerde zaman öldüren 50 askerden daha değerli. Biliyorum ki millet, dairelerinde şimdi dikkatle rakamları topluyor ve 60.000 piyadenin Osmanlı İmparatorluğu’nu yıkmaya yeterli olduğunu söylüyordur. Gel bir de gerçeği gör!”4. Morto Koyu üst mevkisinde yer alan mezarlığa, ana yol üzerinden kısa bir yol ile ulaşılmaktadır. Cezayir, Fas ve Senegal’den gelen Fransız askerlerinin gömülü olduğu mezarlığın açılışı 9 Haziran 1930 tarihinde, Sefer Kuvvetleri eski Başkomutanı General Gouraud’un eşliğinde gerçekleştirilmiştir. Mimarı A. George’dir. Morto Koyu’na bakan yamaç üzerinde kurulan anıt, Çanakkale Muharebeleri sırasında yapılan Fransız mezarlıklarının bir araya getirilmesi ile oluşan Gelibolu Yarımadası’ndaki tek Fransız mezarlık anıtıdır. Nisan 1915 çıkarmaları ile ilk kez Yarımada’ya gelen Fransızlar, Kirte Muharebeleri ile birlikte çarpışmalara dâhil olmuşlardır. Fakat bu çarpışmalar sırasında sadece küçük mevzilere hâkim olabilmişlerdir. 1919’da savaş alanında gömülü olanların bir araya toplanması gündeme gelmiştir. 1919 yılında bir araya getirilen 4 mezarlık 140 metre uzunluğundaki alana dört ayrı bölüm hâlinde yerleştirilmiştir. Galinier Mezarlığı, Ambulance Mezarlığı, Morto’daki 1. Tümen Mezarlığı ve 2. Tümen Mezarlığı bir araya getirilmiştir. 1922’de ise bir heyet, ölen askerlerden teşhis edilebilenlerin Fransa’ya gönderilmesini sağlamıştır. 1923’te Lozan Antlaşması’ndan sonra tüm mezar ve toplu mezarlıklar burada toplanmıştır. Yine savaş sırasında kullanılan hastanenin bulunduğu Limni Adası’nda hayatını kaybeden askerler de buraya gömülmüştür. Mezarlık, Şevki Paşa Haritası’nın 38 ve 42 no.lu paftalarında işaretlidir.