MENÜ

Kemalyeri Kitabesi

Sesli Rehber
Sanal Gezi

Kemalyeri Kitabesi, Conkbayırı’nın 1,5 km güneyinde, Suyatağı ve Silah Sırtı’nı takip eden dar bir yolla ulaşılan Kemalyeri noktasındadır. Bu anıt, Mimar Ahmet Gülgönen tarafından tasarlanmıştır. 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, 25 Nisan 1915 gecesi harp karargâhını bu noktada kurmuş ve 17 Mayıs 1915 tarihine kadar emrindeki kuvvetleri buradan komuta etmiştir. 10 Mayıs 1915 tarihinde; burada bir çukurda harita ve arazi incelemesi yapan Mustafa Kemal’e, o zamanki 3. Kolordu Kurmay Başkanı Kurmay Başkanı Albay Fahrettin (Altay) Bey, orada ne yaptığını sorar. Mustafa Kemal cevap olarak bölgeyi incelediğini ve bulunduğu yerin ismini araştırdığını söyler. Bunun üzerine Fahrettin Bey de “Mademki bir isim bulamadın, o hâlde buranın adı ‘Kemalyeri’ olsun” demek suretiyle tarihi ismi vermiştir. Anıtın üzerinde, Yarbay Mustafa Kemal’in 3 Mayıs 1915 saat 19.00’da kuvvetlerine verdiği emrin 5. Paragrafı yazmaktadır. “Benimle beraber burada muharebe eden bütün askerler kesin olarak bilmelidir ki, bize verilen namus görevini eksiksiz yapmak için bir adım geri gitmek yoktur. Uyku, dinlenme aramanın, bu dinlenmeden yalnız bizim değil, bütün milletimizin sonsuza kadar yoksun kalmasına neden olacağını hepinize hatırlatırım.” 3. Kolordu Komutanının 19. Tümen’in yapmış olduğu başarılı muharebelerden dolayı 30 Nisan 1915’te gönderdiği takdir telgrafı “Fedakâr ve gayretli çalışmalarınıza bir mükâfat olmak üzere padişah adına size gümüş imtiyaz harp madalyası gönderildi. Geceli gündüzlü devam eden harbi, başarılı bir şekilde görülen fedakâr hizmetlerinizin devamını bekler ve candan tebrik ederim. Emrinizdeki subay ve askerlerden harp imtiyaz ve liyakat madalyası almaya layık olanları da bildiriniz.”23 Liman Von Sanders’in Anılarında Mustafa Kemal ATATÜRK: “O akşam, Anafartalar bölgesindeki tüm kuvvetlerin komutasını, Arıburnu Cephesi’nin en kuzey noktasında bulunan 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal Bey’e verdim. İlk askerî başarılarını Trablusgarb’da kazanmış olan Mustafa Kemal, sorumluluk almaktan zevk duyan bir liderdi. 25 Nisan sabahı, kendi inisiyafi üzerine, 19. Tümeni ile ilerlemekte olan düşmanı sahile geri atmış, daha sonra tüm saldırılara inatla ve bükülmez bir biçimde karşı koyarak üç ay boyunca Arıburnu Cephesi’ni tutmuştu. O’nun enerjisine güvenim tamdı. 9 Ağustos sabahı, Azmak Deresi’nin iki yanında daha önce 3 defa emredilmiş olan taarruzun komutasını eline almış ve düşmanı birkaç yerde sahile kadar geri sürmüştü. Ama Mestantepe düşman elinde kalmıştı. Kaybedilmiş olan 24 saati telafi etmek mümkün değildi. Bu sırada, önemli sayıda İngiliz kuvveti karaya çıkmıştı. …Mustafa Kemal, 10 Ağustos sabahı erkenden, esas itibariyla Güney Grubu’ndan gelen takviyelerle, Kocaçimen Tepesi yanında ve bitişiğindeki Conkbayırı’nda bulunan İngiliz piyadelerine karşı bir hücumu şahsen yürüttü ve onları kuzey sırtlarından önemli ölçüde gerilere sürdü. Bu hâkim dağın Türklerin elinde kalması, böylelikle kesin olarak temin edildi.”24